16/1/12

Η πόλη









φωτογραφίες : Τζένη Κοντοπούλου

Ο τρόπος ανάγνωσης της πόλης σύμφωνα με τον Barthes είναι υποκειμενικός. Γι αυτόν η πόλη μπορεί να αναγνωστεί σαν ένα αστικό κείμενο μέσα στους δρόμους της ,καθώς την κοιτάμε και καθώς ζούμε μέσα σε αυτή. Όποιος κινείται ανάμεσα στην πόλη, είναι ένα είδος αναγνώστη που, ανάλογα με τις δεσμεύσεις και τις κινήσεις του, ιδιοποιείται θραύσματα του προφορικού λόγου προκειμένου να τα ενεργοποιήσει μυστικά
Μέσα από αυτόν τον υποκειμενικό τρόπο ανάγνωσης η πόλη αλλάζει πρόσωπα και γίνεται αντιφατική.

Η πόλη της εμπειρίας είναι ταυτόχρονα πόλη του ονείρου και του εφιάλτη(Margaret Atwood, Cats Eye). Σε αυτήν άλλος κάνει φίλους , άλλος ονειρεύεται ή παρατηρεί κ.λ.π. Η φαντασιακή πόλη του καθένα συναντά την πραγματική για να δημιουργήσουν την ιδιαίτερη προσωπική σχέση ανθρώπου και χώρου. Από αυτή την πόλη που την βιώνουμε προσωπικά, ωθούμαστε να ανακαλύψουμε στον πραγματικό δομημένο χώρο της, τα χειροπιαστά σημάδια που θα επικυρώσουν το φαντασιακό ως πραγματικό. Αλλιώς η φυσική καταστροφή της πόλης την μνήμης θα είναι συντριπτική.

Περπατώντας υποστηρίζει ο DeCarteau οι χρήστες της πόλης βιώνουν και δημιουργούν έναν αστικό χώρο που δεν μπορούν να «δουν» και αυτό επειδή δεν μπορούν να βρίσκονται παρά μόνο στον χώρο που καταλαμβάνουν κάθε φορά σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Μέσα από την ενέργεια του περπατήματος οι χρήστες της πόλης γράφουν και ξαναγράφουν την πόλη ως δικό τους χώρο δημιουργώντας αποσπασματικές ιστορίες που συνδέονται μεταξύ τους. «Τα δίκτυα που σχηματίζουν αυτά τα μετακινούμενα διασταυρωμένα γραπτά συνθέτουν μια πολύπλευρη ιστορία που δεν έχει ούτε συγγραφέα, ούτε θεατή, που διαμορφώνεται από τις κατακερματισμένες αυτές διαδρομές και μεταβολές του χώρου : όπως και οι αναπαραστάσεις, παραμένει καθημερινά και απροσδιόριστα «άλλη»De Cartaeu(1988:93)
πηγές:Deborah Stevenson Πόλεις και Αστικοί Πολίτισμοι


10/1/12

Για τους αφανείς του θεάτρου









 H αποψινή γιορτή φέρνει στο νου τις εκδηλώσεις που γίνονται για τον πασίγνωστο Άγνωστο Στρατιώτη. Γιατί τέτοιοι ''άγνωστοι στρατιώτες'' είναι εκείνοι που τιμούμε σήμερα. Ευτυχώς, δεν είναι μαρμαρωμένοι και ύπτιοι, αλλά ζωντανοί και ακμαίοι, που μένουν όμως άγνωστοι στο κοινό.

 Όλοι εμείς, οι λεγόμενοι "άνθρωποι του θεάτρου", ξέρουμε πολύ καλά πως, χωρίς αυτούς τους "αφανείς", θέατρο απλούστατα δεν γίνετε. Ναι, οι συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, συνθέτες είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι μιας παράστασης. Αλλά, αποτελεί πανάρχαια αλήθεια πως οι μεγάλες πέτρες δεν φτάνουν για να υψωθεί ένα οικοδόμημα: χρειάζονται και οι μικρότερες που θα τις στηρίξουν. Μπορεί κανείς να φανταστεί λειτουργία θεάτρου χωρίς τεχνικούς σκηνής, φροντιστές, μοδίστρες, κομμώτριες, ταμίες, θυρωρούς, ταξιθέτριες, καθαρίστριες, κυλικείο; Αυτοί είναι οι της θεατρικής δημιουργίας οι απαραίτητοι βοηθοί - κι ας θυμηθούμε πως η λέξη βοηθός σημαίνει "εκείνον που τρέχει στη βοή, στην κραυγή κάποιου για να συμπαρασταθεί". Ενώ άλλοι αποτελούν τη βιτρίνα του θεάτρου -, που η παρουσία τους, η συμπεριφορά τους δημιουργεί την καλή ατμόσφαιρα για την υποδοχή και την εισδοχή των θεατών.

  Στις δεκαετίες της θεατρικής πείρας μου, γνώρισα πολλούς απ' αυτούς, και αναπολώ τη γόνιμη, φιλική συνεργασία μας.

 Και θυμάμαι τι μου είχε πει κάποτε η αξέχαστη Κυβέλη. "Ξέρετε ποιος ήταν ο πρωταγωνιστής του θιάσου μας;", με ρώτησε. Ανέφερα μερικά τρανταχτά ονόματα του παλιού θεάτρου. "Όχι -μου είπε-, ο κ. Ρούσσος, ο υποβολεύς". Και μου εξήγησε πως εκείνο τον παλιό καιρό - που οι παραστάσεις ετοιμάζονταν με ελάχιστες δοκιμές και οι ηθοποιοί δεν προλάβαιναν να μάθουν το έργο - ο υποβολέας απ' το κουβούκλιό του, που δεν υπάρχει πια, όχι μόνο τους "πέταγε τα λόγια τους", αλλά και τους υπόδειχνε τις κινήσεις τους κατά τις οδηγίες του κειμένου, φυσικά: πότε να κάτσουν, πότε να σηκωθούν, που να σταθούν, πότε να φωνάξουν, πότε να κλάψουν...

 Βέβαια, σήμερα με την εξέλιξη του θεάτρου μας, τέτοιοι υποβολείς δεν χρειάζονται. Άλλωστε, φαίνεται πως το είδος έχει εκλείψει, γιατί δεν είδα κανέναν υποβολέα ανάμεσα στους τιμώμενους.

 Αλλά οι άλλοι που τιμώνται σήμερα, μπορεί να μην είναι "πρωταγωνιστές" όπως ο Ρούσσος, δεν παύουν όμως να είναι κι αυτοί "αγωνιστές", σ' αυτή την ιδιότυπη, συχνά αιματηρή μάχη, που λέγετε θέατρο.

 Κι έχουν όλη την αγάπη και την ευγνωμοσύνη μας για όσα πρόσφεραν και προσφέρουν στους συμπολεμιστές τους.  


κείμενο: Μάριος Πλωρίτης
Από ομιλία του σε εκδήλωση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών στις 21-12-1998 

φωτογραφίες*: Νίκος Βαρδακαστάνης, Γιάννης Ζινδριλής


*Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από την θεατρική παράσταση 


"Σωτηρία Μπέλλου Η περιπλανώμενη ζωή μιας ρεμπέτισσας"

 θέατρο Κάππα